Przedstawienia
SPOTKANIA Z PUBLICZNOŚCIĄ
"Przygody Pędrka Wyrzutka"
PRZYGOTOWANIA DO PREMIERY
Teatr Polski im. Adama Tarna rozpoczyna sezon 2020/21 premierą bajki dla dzieci i dorosłych opartej na znanej książce Stefana Themersona “Przygody Pędrka Wyrzutka” (The Adventures of Peddy Bottom) z 1947 roku. Książka Stefana Themersona została przez nas odczytana jako aktualny komentarz do absurdów “nowej normalności”, w której próbuje się odnaleźć mały rycerz zdrowego rozsądku poszukując swojej, jakże nieoczywistej, tożsamości. Chociaż inni myślą, że jest trochę jak pies, trochę jak ryba, albo trochę jak słowik, to Pędrek stopniowo odkrywa, że jest tym, czym jest: czyli Pędrkiem Wyrzutkiem. Książka jest fascynującą satyrą na biurokrację, piętnuje chciwość i brak miłości, obnaża bezsens wojny, a to wszystko autor opisuje językiem pełnym poezji i humoru pomagając nam zrozumieć podstawowe problemy istnienia.
Postaci na scenie
ZAPRASZAMY DO ZESPOŁU AKTORSKIEGO
“Przygody Pędrka Wyrzutka” dają aktorom możliwość stworzenia ciekawych postaci. Konwencja teatru narracyjnego pozwala w umowny sposób pokazać zarówno abstrakcyjną naturę głównego bohatera, jak również liryczne usposobienie Profesora Wielbłąda, Pani Metaferejn, czy Pelagii Pellas. Ilustracje Franciszki Themerson do książki męża zawierają silną sugestię wyglądu wszystkich postaci. Na przykład widoczny obok portret Pani Metaferejn jest właściwie gotowym projektem kostiumu. To cenna wskazówka dla aktora i reżysera, ale jest to także odautorskie zobowiązanie, które może ograniczyć wyobraźnię realizatorów przedstawienia. Wszystkich postaci jest w książce co najmniej 35, a w adaptacji teatralnej ról jest znacznie mniej bo aktorzy będą grać po kilka postaci jednocześnie. Wymienimy poniżej wszystkie postaci w kolejności występowania w książce z nadzieją, że już niedługo przy każdej z nich będziemy mogli dopisać imię i nazwisko wykonawcy.
Pędrek Wyrzutek (według ludzi ma w sobie coś psiego, a psy sądzą, że ma coś człowieczego), Profesor Wielbłąd (pisze wiersze i wykłada o elektryczności na Uniwersytecie), Karabinier (w trójkątnym kapeluszu), Żona Karabiniera, Subiekt (w trójkątnym kapeluszu), Dwaj tragarze (z lektyką), Lew i Lwica, Nosorożec i Nosorożyca, Drzewo i Drzewica, Kapitan Metaferejn (czyli Nieszczęśliwy Starszy Pan z Bokobrodami), Morski Doradca (a także Radca Stanu), Kupiec, Admirał, Karczmarz, Fryzjer Damski (czyli Męski), Jeżozwierz, Drabina, Pani Metaferejn (czyli bardzo wielka kobieta w długiej sukni spływającej fałdami), Gruby Szary Wilk, Portier (w złotem i srebrem wyszywanej liberii), Kelner (przynoszący rachunek), Kapitan Metaferejn (w swetrze w granatowe paski i palący fajkę), Monna Antymagatta (czyli Małpa), Dwaj ludzie (jako nieprzyjacielscy żołnierze stojący i pijący piwo), Naukowiec z Długą Białą Brodą (w okularach), Naukowiec z Długą Czarną Brodą (w okularach), Panna Motacyllida (mały ptaszek o bardzo długich skrzydłach), Pani Koza, Król Pingwin, Mały Zafrasowany Człowieczek (z długą brodą zaplecioną w warkocz z kokardą), Mały Przekręcony Człowieczek, Pelagia Pellas, Pan Okolejaj, Pan Archilides, Pierwszy Halabardnik (oraz Dwudziestu Trzech Halabardników), Profesor Wielbłąd „Ach Aha Oho” (jako poeta).
Stefan Themerson
PATRON AWANGARDY
Kreatywność i wszechstronność Stefana Themersona sprawia, że wymyka się on łatwym kategoryzacjom. Pisał w trzech językach i bez względu na to, czy były to książki dla dzieci, wiersze, powieści, eseje, dramat lub opera, w każdym wypadku jego twórczość wykracza poza utarte schematy myślowe albo gatunkowe. Był autorem filmów awangardowych, kolaży i abstrakcyjnych rysunków („Stefanografów”) oraz kompozycji przypominających figury niemożliwe Eschera. Wraz z żoną Franciszką redagował czasopismo poświęcone filmowi artystycznemu, prowadził oficynę wydawniczą Gaberbocchus Press oraz salon literacki Common Room. Wszystkim jego przedsięwzięciom artystycznym towarzyszyło pragnienie przekraczania ustalonych reguł i podziałów, rozbijanie stereotypów i uproszczonych schematów oraz pochwała niezależnego myślenia, o które prosił żarliwie: „Boże, który jesteś we mnie, nie pozwól mi myśleć za pomocą nalepek, żółknących nad szufladami, na które podzielono świat”.
Postaci, które powoływał do życia na kartach swoich powieści, wymagają od czytelników wyjścia poza owe podziały i nalepki pozornie porządkujące naszą rzeczywistość. Pędrek Wyrzutek ma w sobie coś z człowieka, psa, ryby i słowika, Bayamus porusza się na trzech nogach, przy czym na środkowej nosi wrotkę, a Tom Harris zaskakuje mnogością ról, w które się wciela: fryzjera, kelnera, męża arystokratki czy „il professore Harris” na Uniwersytecie w Genui. Sam Themerson przyznawał, że ma problem, kiedy musi się określić według sztywnych reguł: „Kiedy mi systemy klasyfikacyjne naszego współczesnego świata pod nos podsuwają zadrukowane formularze do wypełnienia – ołówek mój zastyga na chwilę w powietrzu nad rubryką zawód. Nie wiem, jak wypełnić tę rubrykę. Zrobiłem w życiu sześć czy siedem filmów – »awangardowych«, ale nie jestem reżyserem ani operatorem. Wydałem jakieś dwadzieścia książek dla dzieci, ale nie jestem prawdziwym, dorosłym autorem książek dla dzieci. Pisałem o sztuce, ale nie jestem historykiem sztuki. Skomponowałem operę, ale nie jestem muzykiem. Napisałem szereg powieści, ale powieści te niezupełnie normalne – i nie wiem, czy jestem powieściopisarzem”
fragment eseju Anny Suwalskiej-Kołeckiej